سیری در قلعه کنجانچم مهران

استان ایلام یکی از استان های تاریخی بسیار جذاب ایران است. استان ایلام در غرب ایران و غرب کو‌هستان وحشی زاگرس، با آب و هوای کوهستانی و نیمه گرم و جنگل های بلوط یکی از مقاصد جذاب بومگردی ایران به حساب می آید. به غیر از طبیعت زیبا، جاذبه های تاریخی این استان نیز بسیار جالب و جذاب هستند. نشانه اش قلعه های تاریخی زیادی می باشد که امروزه نیز پابرجا مانده اند. از قلعه والی در شهر ایلام و قلعه پوراشرف و هزار در در شهرستان دره شهر گرفته تا پشت قلعه آبدانان و قلعه سام در شهرستان شیروان چرداول نمونه هایی از این قلعه ها می باشند. در دوره سلطنت قاجار و در سال 1326 به دستور غلام رضاخان، یعنی والی ایلام، در منطقه امیرآباد در میان تنگه ای موسوم به کُنجانچم، نزدیکی رودی به همین نام بنایی ساخته شد که اکنون به قلعه کنجانچم معروف است، چون آب و هوای این منطقه خشک و گرم است این قلعه خانه زمستانی والی ایلام و خانواده اش بود، در اصل مرکزی برای گرفتن عوارض و مالیات از روستائیان در این فصل نیز بوده است.
 

قلعه کنجانچم در 15 کیلومتری شمال شرق شهرستان مهران، جاده ایلام – مهران، بر سر راه کربلا واقع شده است. پلان قلعه مستطیل شکل بوده و به صورت درون گرا در یک طبقه و زیرزمین بنا شده است. قلعه از بیرون ساده و بدون هیچ تزئینی می باشد و ظاهر بسیار ساده ای دارد. دور تا دور این قلعه با دیوار محصور شده و در هر ضلع آن یک برج نگهبانی با کنگره های دیده بانی واقع شده است. این قلعه دارای سه در ورودی در سه ضلع است که در ورودی اصلی در ضلع جنوب آن واقع شده است. یکی از این سه در، در ضلع جنوب شرقی قلعه قرار دارد با کمی شکستگی به بیرون و طاق نمایی است که آن را تبدیل به یک ورودی زیبا کرده است. از در که وارد می‌شوید بعد از گذشتن از هشتی و درگاه، وارد حیاط مرکزی می شوید با حوض سنگی بزرگ که در وسط آن واقع شده است.

در سفر به شهرستان مهران بازدید از بازارچه مرزی مهران را نیز از دست ندهید.

اتاق ها در سه ضلع شمال، جنوب و غرب قرار دارند و تودرتو می باشند. اتاق ها با چهار ایوانی که دارند با حیاط مرکزی در ارتباط هستند. در کنار اتاق ها حمام نیز قرار دارد. در ضلع شمالی این بنا اتاقی قرار دارد که با سنگ مرمر تزئین شده بود اما بعد از مرمت های انجام شده دیوارهایش با کاشی رنگی تزئین شده است و چون از همه اتاق ها بزرگ تر بوده و  وسط آن حوض کوچکی قرار دارد به آن شاه نشین می گویند.

شایان ذکر است که قلعه هاری تاریخی زیادی در ایران وجود دارند که از بین آنها می توان قلعه قیران ایلام را مثال زد.