مروری بر تاریخچه برج مقبره زرین‌نوا قائمشهر

1401/3/24

برج مقبره زرین‌نوا یکی از بناهای تاریخی دیدنی شهرستان قائمشهر است که قدمت چند صد ساله ای دارد و معمار آن فخرالدین بن محمود بوده است. بر اساس زیارتنامه داخل بقعه، نام متوفی آقا سید محمد ابن سیدعلی زری نوایی عنوان شده است. این بنای تاریخی و دیدنی در تاریخ 25 اسفند ماه از سال 1379 با شماره ثبت 3327a به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. برج مقبره زرین نوا در روستای چمازکتی در میان قبرستان قدیمی و فعلی محل و در میان درختان کهنسال واقع شده و دور تا دور این مجموعه را زمین های کشاورزی فرا گرفته است. این بنا دارای پلان چهار ضلعی است. هر ضلع خارجی آن 5 در 5 متر و ضلع درونی آن 340 در 340 سانتیمتر و ضخامت دیوارهای آن 80 سانتیمتر است. در نمای بیرونی بنا بدنه چهار گوش، قسمت انتقالی هشت ضلعی و گنبد هرمی شکل هشت وجهی قابل تشخیص است.

گنبد به علت شرایط جغرافیایی از نوع رک، هم چنین از نوع دو پوش است و دور تا دور بنا در انتها بدنه در زیر قسمت انتقالی مقرنس‌های زیبایی مزین شده است. زیر مقرنس‌ها فضای خالی برای گذاشتن کاشی وجود دارد که پس از مرمت بنا در سال 1381 کاشی های فیروزه ای در این جا قرار داده شده است. در زیر لبۀ گنبد غیر از قرنیز های دو کنج، هر ضلع دارای یازده قرنیز سینه کفتری است و در بالا میان هر دو قرنیز، کاشی نیم بیضی آبی رنگ است. زیر قرنیزها در دو ردیف افقی جدا از هم کاشی کاری و سقف داخلی بنا نیم کره و گچ کاری و مصالح اصلی بنا آجر و گچ بوده که آجر به عنوان مصالح اصلی معماری و نقش تزئینی در نمای خارجی را دارد.

در 4 جهت شمالی، شرقی، جنوبی و غربی در بدنه انتقالی قاب مربع با ابعاد 90 در 90 سانتیمتر برای قرار دادن کاشی ساخته شده و در ضلع جنوبی بنا یک پنجره تعبیه شده است. پیش از مرمت، در جلوی درب ورودی بنا که رو به شرق است، فضایی مربع شکل قرار داشته که امروزه فقط شالوده آن دیده می شود. اگر علاقه مند به بناهای تاریخی هستید، سری نیز به پل افراکتی و بقعه امامزاده زکریا (ع) در قائمشهر بزنید.