مروری بر تاریخچه قلعه کنگ لو سوادکوه

1401/4/5

عمده مصالحی که در ساختمان قلعه به کار رفته عبارتند از سنگ لاشه با ملات آهک و سنگ ریزه. با توجه به وضعیت معماری و سفال ها، می شود احتمال داد که این قلعه در دوره ساسانی یا اوایل عهد اسلامی، به تقلید از شیوه معماری دوره ساسانی بنا شده است.

قلعه کنگ لو یکی از دیدنی های تاریخی سوادکوه است که واقع در جاده خطیرکوه به دوآب است. در فاصله یک کیلومتری جنوب این روستا در ارتفاعی پایین تر، قلعه کنگلو قرار دارد که به تعبیر دکتر منوچهر ستوده به دو بازوی گشوده ای می ماند که واردین را به خود می خواند. نمای خارجی قلعه را یک باروی عظیم سنگی تشکیل می‌ دهد که در قسمت میانی و طرفین آن، برج‌ های دیده‌ بانی تعبیه شده‌ است. فضای داخلی این قلعه با توجه به بقایای آن، مدور و در دو طبقه ساخته شده‌ بود که قسمت عمده آن از بین رفته و در حال ویرانی است. عمده مصالحی که در ساختمان قلعه به کار رفته عبارتند از سنگ لاشه با ملات آهک و سنگ ریزه. با توجه به وضعیت معماری و سفال ها، می شود احتمال داد که این قلعه در دوره ساسانی یا اوایل عهد اسلامی، به تقلید از شیوه معماری دوره ساسانی بنا شده است. قلعه کنگلو زمانی در سه طبقه احداث شده‌ بود اما با توجه به از بین رفتن بخش اعظمی از معماری طبقه سوم، کار کاوش در فضاهای طبقه دوم به روش ارگانیک آغاز شد. در این طبقه سه فضا، یکی در وسط به شکل مستطیل و دو دیگر به شکل نیم دایره در دو طرف آن کشف شد و حفاری آن ها تا روی کفی از جنس ملات گچ که در نتیجه پر نمودن طبقه اول احداث شده‌ است، ادامه یافت.

عناصر معماری مکشوف شامل دیوارهای جدا کننده، طاق و قوس پنجره، طاقچه و ورودی‌ها، با چسباندن شماره‌های لوکس و شناسه‌های عمق و لایه مستند‌سازی و سپس اطلاعات و شناسنامه هر یک از عناصر پس از برداشت‌های فنی، مرقوم شده در کنگلو نشانه‌هایی مانند اشیایی با علائم میتراییسمسی یافته‌ شده که نشان می‌ دهد این مکان نیایشگاه مهر بوده‌ است. بعضی نیز به علت یافته‌ شدن چربی در این مکان؛ عقیده دارند این قلعه نیایشگاه آناهیتا بوده است. قلعه با مساحتی حدود 3 هزار متر بر فراز تپه ای مخروطی و منفرد به صورت شمالی – جنوبی بنا شده است. ارتفاع این تپه در سمت شمال نسبت به دامنه خود با شیب 40 درجه حدود 100 متر و از جنوب با شیب 90 درجه و گاهی با شیب منفی منتهی به دره ای می شود که عمق آن حدود 350 متر است.

از ضلع جنوبی قلعه به سبب اشرافی که بر کیلومترها چشم انداز خود دارد می توان منطقه را کنترل کرد. این دره راه صعب العبوری به شهمیرزاد و سمنان دارد. از این رو می توان پذیرفت که قلعه از موقعیت استراتژیک حساسی برخوردار بوده است. روبروی همین ضلع، آن سوی دره، کوه قدمگاه باارتفاعی حدود هزار متر قد برافراشته که به صورت دیواره ای طبیعی ، منطقه را دربر گرفته است و حراست می کرد. دو سوی دیگر قلعه هم با شیب تند به دامنه های خود منتهی می‌شود. اگر علاقه مند هستید به بازدید از دیدنی های تاریخی، سری هم به قلعه خاجمه و بنای تاریخی سینما روسا در سوادکوه بزنید.