گشت و گذار در کبوترخانه گلپایگان

1400/2/9

ساختار معماری کبوترخانه به شکلی بوده که برای پرندگان شکارچی مانند قوش، جغد و کلاغ، هرگز راهی به درون برج ها نبود. زیرا نحوه ساخت این کبوترخانه به گونه ای بوده که امنیت همراه با آرامش و آسایش کبوتران را تأمین می کرده است.

کبوترخانه گلپایگان، یک بنای خشتی و بی نظیر میباشد که قدمت آن به دوره قاجار باز می گردد. این بنای خشتی به گونه ای ساخته شده که دمای داخل آن در تابستان خنک و در زمستان نیز گرم باشد. کبوترخانه گلپایگان بر خلاف بسیاری از کبوتر خانه های دیگر که به صورت استوانه ای ساخته شده اند، به صورت مستطیلی و چهارضلع می باشد و از این جهت با سایر کبوتر خانه ها متفاوت است. کبوترخانه ها به خاطر تنوع بسیار در سازه و اندازه و هماهنگی آنها با طبیعت و محیط اطراف شان، به عنوان یکی از جاذبه‌ های گردشگری در اصفهان محسوب می شوند.

کبوترخانه ها عمدتا توسط کشاورزان محلی بنا شده اند و هدف اصلی از بنای آنها ساخت یک پناهگاه برای کبوتران و همچنین تولید کود از فضولات آنها بوده است.

کبوترخانه ها دارای تیرهای چوبی متعدد در ناحیه فوقانی و شبکه لانه زنبوری در بخش داخلی خود بوده و مکان مناسبی برای زندگی کبوتران هستند. کبوترها برای تغذیه از آفات مزارع استفاده می‌کرده‌اند و فضولات آنها نیز به عنوان کود در مزارع کاربرد داشته است. بنابراین کشاورزان با ساخت کبوترخانه ها با یک تیر چند نشان می زدند. طراحی و عملکرد کبوترخانه ها، بسیار جالب و عالمانه بوده، به شکلی که در جذب کبوتران و خلق زیستگاهی امن برای کبوتر، حیرت انگیز بوده است.

کبوترخانه ها مانند دژ دفاعی در برابر همه دشمنان کبوتر که کم هم نیستند، مقاوم و نفوذ ناپذیر بوده اند. ساختار معماری کبوترخانه به شکلی بوده که برای پرندگان شکارچی مانند قوش، جغد و کلاغ هرگز راهی به درون برجها نبود، زیرا نحوه ساخت این کبوترخانه به گونه ای بوده که امنیت همراه با آرامش و آسایش کبوتران را تأمین می کرده است. دقت در اجرای این برجهای کبوتر، به حدی بوده است که درصد اشتباه ورود پرندگان مزاحم را به صفر می رسانده، چرا که اگر حتی یک مورد پرنده یا حیوان مهاجم به درون این کبوترخانه راه می یافت، هیچ کبوتری احساس امنیت نمیکرد و کبوترخانه خالی از حضور کبوتران می شد. فضای داخلی کبوترخانه گاهی محل تجمع حدود بیست و پنج هزار کبوتر می شد. آشیانه ها آن چنان زیبا و منظم با سوراخ های یک شکل و از مصالح کاهگل ساخته شده بود که در تابستان بسیار خنک و به گونه ای بوده است که باد در فضای آن جریان داشته. همچنین در زمستان هوای داخل آن گرم بود و از وزش باد های سرد محلی در امان بوده است.