آشنایی با نارین قلعه (نارنج قلعه) نایین

1400/2/11

در اطراف نارین قلعه یک خندق حفر شده بوده، که ارتفاع پایین ترین نقطه خندق تا بالاترین بخش از دیوار این قلعه، حدود پنجاه متر می باشد.

شهر نائین یکی از شهر های تاریخی استان اصفهان است که بنا های کهن بسیار زیادی در آن دیده می شوند. از بین تمامی آثار باستانی و تاریخی این شهر، قدیمی ترین بنا، قلعه ای کهن و باستانی بوده که در بافت تاریخی نائین و دقیقا در مرکز این شهر قرار دارد و آن را به عنوان نارین قلعه و یا نارنج قلعه می شناسند. برخی از کارشناسان بر اساس نوع معماری و همچنین مصالح به کار رفته، قدمت این قلعه را به دوران اشکانیان و برخی دیگر آن را به ساسانیان نسبت می دهند. همچنین شایان ذکر است که بخش بسیار بزرگی از این قلعه در طول زمان و بر اثر حوادث طبیعی از بین رفته و امروزه این قلعه تا حد زیادی تخریب شده است.

در اطراف این قلعه یک خندق حفر شده بوده، که ارتفاع پایین ترین نقطه خندق تا بالاترین بخش از دیوار این قلعه، چیزی حدود پنجاه متر می باشد. شکل این قلعه چند ضلعی بوده و در هر گوشه ی هر ضلع آن چند برج در آن دوره وجود داشت. بر اساس برخی مدارک، این احتمال می رود که نارین قلعه در دوران پیش از اسلام مکانی برای عبادت بوده است.

در اطراف نارین قلعه، سفال ‌های نقش‌ دار و رنگی از دوره های کهن تر بدست آمده که قدمت آنها به دوره عیلامی می رسد و سن آنها بیشتر از چهار هزار سال تخمین زده شده. به همین دلیل محققان معتقدند ساختمان نارین قلعه به زیگورات های ساخته شده در دوره عیلامی ها بسیار شبیه می باشد. نارنج قلعه از نظر ساختار دفاعی، دارای پنج حصار و دربند بوده و از بناهایی است که از نظر معماری ساختار پیچیده ای دارد و در نوع خود فوق العاده است. از نظر ایمنی میتوان گفت که امکان نفوذ دشمن به داخل این قلعه غیر ممکن بوده است و از همین رو این قلعه از اهمیت بالایی برخوردار بوده.

داستان ها و روایت های زیادی درباره نارین قلعه وجود دارد. از جمله افسانه‌ ای که حکایت می کند نارین قلعه در زمان کیومرث بنا شده و نخستین انسان ها از طریق راه های آبی به این قلعه آمدند. عده ای دیگر هم ساخت آن را به مهبد (یکی از سپهبدان ساسانی و از سرداران قباد و انوشیروان ساسانی) نسبت می دهند و معتقدند که این شخص نارین قلعه را ساخته است.

در مورد اتفاقات تاریخی که در این قلعه به وقوع پیوسته و در تاریخ ثبت شده است، می توان به مبارزه و درگیری امیر مبارزالدین محمد آل مظفر، و ملک اشرف چوپانی در قرن هشتم هجری اشاره کرد که در این مکان اتفاق افتاده، و در حقیقت این قلعه محل این جنگ بوده است. همچنین در دوره های اخیر هم این قلعه و موقعیت آن مورد توجه بوده، که از آن جمله در دوره قاجار میباشد که نارین قلعه در این دوره مورد استفاده حاکمان محلی قرار می گرفته است.