گردشی در دژ برازجان (کاروانسرای مشیرالملک)

همانطور که می دانید، در روزگاران قدیم کاروانسرا های زیادی در ایران ساخته می شده است و بقایای این بنا های تاریخی امروزه هم در اقصی نقاط ایران به چشم می خورد زیرا مسافران در سفر های طولانی نیاز به استراحت و همچنین تهیه آذوقه داشتند. کاروانسرای مشیرالملک هم یکی از همین استراحتگاه ها بود که در مسیر تجاری شیراز به بوشهر، در شهرستان دشتستان به مرکزیت برازجان واقع شده است. کاروانسرای مشیرالملک در سال 1250 هجری شمسی به دستور حاج میرزا ابوالحسن خان مشیرالملک و هنر دست معمار سازنده کاروانسرای دالکی و پل مشیر، حاج محمدرحیم شیرازی احداث شده است.

در صورت سفر به شهرستان برازجان پیشنهاد می دهیم از آرامگاه دختر کوروش نیز دیدن کنید.

این استاد ماهر با ساروج وتخته سنگ های بزرگ و کوچک بنایی به سبک معماریه زندیه با هزینه چهل هزار تومان آن زمان ساخت. کاروانسرا یا دژ برازجان مانند دیگر مکان های مشابه خود دارای چهار برج با ارتفاع بیش از 12 متر می باشد. مساحت بنا 7000 متر مربع می باشد که چهار هزار و دویست متر آن در قالب اتاق شاه نشین ، مکان پخت و پز، شصت و هشت حجره و مکان نگهداری حیوانات ساخته شده و باقی محوطه حیاط و فضای باز آن می باشد. شایان ذکر است که طی تغییراتی که در سال های مختلف روی آن انجام شده تعداد حجره ها تغییر پیدا کرده است.

تنها تا 50 سال از این کاروانسرا به عنوان کاروانسرا استفاده شد و از سال 1300 به مدت 35 سال محل استقرار نظامیان بود و سپس در سال 1335 و در زمان محمدرضا شاه در اختیار شهربانی قرار گرفت. شهربانی کاروانسرا را به زندان تبدیل کرده بود. این مکان در سال 1362 با شماره 1638 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید. پس از تثبیت طبق پیگیری های مدیر میراث فرهنگی در جهت استفاده فرهنگی از فضا از شهربانی خواست تا کاروانسرا را تخلیه کند. نهایتا پس از چهل و دو سال در سال 1377 کاروانسرا تخلیه و تصمیم گرفتند تعمیرات و بازسازی انجام بگیرد که طی این اقدام دیوار های بیرونی و فضاهایی که از زمان ساخت، یعنی دوره قاجار فروریخته بود مرمت و بازسازی شد.

دژ ها و قلعه های زیادی در ایران وجود دارند که از بین آنها می توان به قلعه قمیشلو نجف آباد اشاره کرد.